Alles over gasflessen voor op de camping en thuis

10 november, 2022

Even een gasfles kopen voor op de camping. Het klinkt zo simpel … En dat is het eigenlijk ook. Veel mensen die voor het eerst een gasfles kopen zijn een beetje huiverig. Is het veilig? Wat heb je allemaal nodig en hoe lang doe je met een gasfles? Wat kost het vullen van een gasfles eigenlijk? En welke gasdrukregelaar en gasslang moet je aansluiten, en hoe? Ik zet het allemaal voor je op een rij, zodat je precies weet waar je op moet letten als je een gasfles gaat kopen en gebruiken.

Een gasfles is niet alleen handig voor je campingkeuken of je skottelbraai. Veel mensen gebruiken hem ook thuis voor bijvoorbeeld de barbecue of een terrasverwarmer. Ook kun je een gasfles gebruiken voor een brander om onkruid weg te branden. Zolang je maar de juiste gasslang en gasdrukregelaar hebt, kun je een gasfles voor veel verschillende doelen gebruiken.

• Waar koop je een gasfles?
• Kamperen met een gasbrander
• Welke gasdrukregelaar heb je nodig?
• Welke gasslang heb ik nodig en hoe sluit ik een gasslang aan?
• Verschil tussen propaan, butaan en LPG
• Hoe en waar kun je gasflessen vullen en wat kost dat?
• Welke soorten gasflessen zijn er en wat zijn de verschillen?
• Is een kunststof gasfles net zo veilig als een stalen gasfles?
• Extra veiligheid met een koolmonoxidemelder
• Tips voor het gebruik en opslag van gasflessen

Waar koop je een gasfles?

Koop een gasfles altijd bij een erkende dealer of een gasvulstation. Kampeerwinkels zoals Obelink en ook bouwmarkten kunnen je adviseren en helpen een goede keuze te maken. Let er bij de aankoop van een gasfles in ieder geval op dat de verzegeling niet is verbroken. Met een verzegelde gasfles ben je namelijk zeker van een veilige, goed werkende fles die gevuld is met de juiste hoeveelheid gas.

Kamperen met een Gasbrander

Voor kampeerders die maar één of twee nachtjes gaan kamperen maar wel iets willen koken op de camping, kan het gebruik van een gasbrander een uitkomst zijn. Dit is ook handig voor kampeerders die maar weinig spullen mee willen nemen, bijvoorbeeld omdat ze gaan backpacken of op fietsvakantie gaan.

Veilig gas gebruiken begint met een gasdrukregelaar

Een drukregelaar is het belangrijkste onderdeel dat je nodig hebt als je een gasfles wilt gebruiken. Het gas in de gasfles staat namelijk onder hoge druk. Hoe warmer het is, hoe hoger die druk wordt. Als het buiten 30 graden is, kan de druk in de fles wel oplopen tot boven de 10 bar! 1 bar staat ongeveer gelijk aan de standaard luchtdruk. 10 bar betekent dus dat de druk in de fles 10 keer zo groot is als de luchtdruk.

Veel apparaten die gas gebruiken kunnen die druk niet aan. Het is voor de aangesloten apparaten belangrijk dat, hoe warm of koud het ook is, ze altijd een constante stroom aan gas krijgen. In een gasdrukregelaar zit een beweegbaar membraan. Die vervormt zo dat hij altijd exact dezelfde gastdruk doorgeeft, ongeacht de temperatuur en de druk in de gasflest. Daardoor ben je altijd zeker van de juist gasdruk voor je apparaten.

Op de camping meestal 30 mbar of 50 mbar gasdrukregelaar

De meeste kooktoestellen, campingkoelkasten en andere kampeerartikelen hebben een druk van nodig van 30 tot 50 millibar. Dat is slechts een fractie van de druk in de gasfles. Om die druk te verminderen en constant te houden heb je een gasdrukregelaar nodig. Is de druk namelijk (veel) lager of hoger? Dan kan het aangesloten apparaat niet goed functioneren.

Bij een te lage druk kan de verbranding van het gas bijvoorbeeld niet goed gaan, en dat kan weer leiden tot een te hoog gehalte van het levensgevaarlijke gas koolmonoxide. Is de druk te hoog, dan kan de temperatuur juist weer veel te hoog worden, hoger dan het apparaat aan kan. Gevolg is dat er dingen kunnen smelten of zelfs in brand vliegen. Nog gevaarlijker is dat de slang of het apparaat de druk niet aan kan. Er kan dan gas lekken en dat zorgt weer voor ontploffingsgevaar. Een passende gasdrukregelaar is dus essentieel!

Je kunt altijd op de verpakking en bij de papieren van het apparaat dat jij wilt aansluiten zien welke druk deze moet hebben. Dit staat vaak ook op een sticker of typeplaatje op het product zelf. Laat dat stickertje of plaatje dus altijd zitten, dan kun je eenvoudig controleren of je de juiste gasdrukregelaar gebruikt.

Gasdrukregelaar op de gasfles of op een vast punt

Je hebt twee soorten gasdrukregelaars. De een schroef je rechtstreeks op de gasfles zelf, de ander moet je met een hogedrukslang aansluiten op de gasfles. In veel campers en caravans is er al een gasdrukregelaar geïnstalleerd op een vast aansluitpunt. Je kunt de slang dan rechtstreeks verbinden met de gasfles en de gasdrukregelaar. Dat kan niet met een gewone gasslang, daar heb je altijd een hogedrukgasslang voor nodig.

Bij losse kooktoestellen, verwarmingen of andere losse gastoestellen moet je de gasdrukregelaar vaak op de gasfles zelf monteren. Vooral voor tentkampeerders is dit het geval. De gasslang sluit je eerst aan op de gasdrukregelaar en dan op jouw toestel. Je hebt dan een normale gasslang nodig, en niet een speciale die de hoge druk aan kan.

Gasdrukregelaar met afblaasbeveiliging voor campers en caravans

Sommige gasdrukregelaars hebben een afblaasbeveiliging. Dat is een speciaal dopje dat van de drukregelaar schiet als het membraan stuk gaat. Dit voorkomt dat het gas met een grote klap op een of meerdere van de aangesloten apparaten komt als de gasdrukregelaar het begeven heeft. Gasslangen en apparaten kunnen dan namelijk kapot gaan en gas lekken. En lekkend gas, vooral in een afgesloten ruimte zoals in een caravan of camper, is levensgevaarlijk. Het dopje van de afblaasbeveiliging schiet bij een overdruk los en het gas stroomt dan via die opening weg.

De ruimte waar de gasfles staat moet dan natuurlijk wel goed geventileerd zijn, want dat weglekkende gas moet natuurlijk wel ergens heen, anders wordt het weer gevaarlijk. Gelukkig zijn de gassen propaan, butaan en LPG zwaarder dan lucht, en zullen ze altijd naar beneden zakken. In een caravan of camper zie je daarom altijd een ventilatierooster op de grond van de ruimte waar de gasflessen staan. Het gas zakt daar doorheen wordt veilig naar buiten afgevoerd.

Is er geen ventilatierooster? Dan wordt er ook nog wel eens een dunne afvoerleiding gelegd vanaf de afblaasbeveiliging naar buiten. Ook dat is een prima oplossing. Het spreekt voor zich dat je dus nooit een open vuur hebt naast dat ventilatierooster. Dek hem ook nooit af! In je camper, caravan (en boot) is het verplicht een gasdrukregelaar met afblaasventiel te gebruiken.

Geen afblaasventiel bij rechtstreeks aansluiten!

Is jouw gasfles rechtstreeks, dus in dezelfde ruimte, op korte afstand, aangesloten op een toestel met een open vuur, zoals barbecue, kooktoestel of een kachel? Dan is het erg gevaarlijk om een gasdrukregelaar met afblaasventiel te gebruiken! Dat geldt ook als de gasfles in de buurt van andere bronnen staat waar vonken zijn of open vuur is. Als het membraan van de gasdrukregelaar het begeeft, stroomt er namelijk een grote hoeveelheid gas uit het afblaasventiel. Daar moet natuurlijk geen open vuur in de buurt zijn. Dan kan het weglekkende gas namelijk ontbranden, met alle risico’s van dien.

Welke gasslang heb ik nodig

Naast de gasdrukregelaar is de gasslang ook een essentieel onderdeel voor het veilig gebruiken van een gasfles. Een gasslang moet uiteraard ook aan een aantal eisen voldoen. Het spreekt voor zich dat je altijd een echte gasslang gebruikt, en niet een slang die eigenlijk voor iets anders is gemaakt, zoals een tuinslang. Een gasslang is niet duur en je kunt voor de camping met een standaard rubberen gasslang erg goed uit de voeten. Een rubberen gasslang moet je wel elke paar jaar (maximaal na vijf jaar) vervangen.

Een rubberen gasslang is gevoelig voor temperatuurverschillen, maar kan ook niet goed tegen bijvoorbeeld olie. Dus ook de olie die opspat bij het koken of barbecueën is schadelijk. Maak daarom na het koken altijd even je gasslang schoon om opgespatte olie te verwijderen. Je kunt er ook voor kiezen een betere kwaliteit gasslang te gebruiken. Die is wat duurder, maar vaak een stuk steviger en gaat ook langer mee.

Gasslang voor hoge druk of lage druk?

Je hebt twee types gasslang. Een voor hoge druk, en een voor lage druk. Lagedrukslangen mag je alleen aansluiten ná een gasdrukregelaar, dus nooit rechtstreeks op de gasfles. Een hogedrukgasslang sluit je aan tussen de gasfles en de gasdrukregelaar.

Een lagedrukgasslang moet je minstens elke vijf jaar vervangen. Een hogedrukgasslang kan soms langer mee. Er zijn zelfs gasslangen die levenslang mee kunnen gaan. Hoe robuust jouw gasslang ook is, je moet hem altijd minstens elke twee jaar laten controleren.

Aansluiting gasfles met slangpilaar, tule of wartel

Het aansluiten van een gasslang op je gasfles, gasdrukregelaar en het toestel waar je gas voor nodig hebt is vrij eenvoudig. Je hebt twee soorten aansluiting. Een slangpilaar is een langer staafje van een paar centimeter met wat ribbels erop. Duw je gasslang over de slangpilaar tot je hem niet verder krijgt. Door een licht draaiende beweging te maken krijg je hem er vaak wat makkelijker omheen. Daarna moet je hem met een slangklem of spanbeugel vast zetten. Een slangpilaar wordt overigens ook wel eens een tule-aansluiting genoemd. Het nadeel van het verbinden met een slangpilaar is dat het uiteinde van de slang, bij het klempunt, bij veel loshalen en vastzetten, broos wordt. Een gasslang die je op een slangpilaar aansluit moet je eerder vervangen.

Een wartel-aansluiting is de stevigste en betrouwbaarste verbinding tussen een gasslang en een gasfles of gastoestel. Een wartel is een metalen moer aan het uiteinde van de gasslang. Die moer heeft een schroefdraad waarmee je hem heel stevig op de gasfles of op het apparaat dat je gebruikt kunt vastdraaien. Het voordeel van een wartel-aansluiting is dat die niet makkelijk los komt. Je hebt wel een moersleutel of een passende steeksleutel nodig om de wartel stevig aan te draaien. Met de hand vast is niet genoeg, ook niet tijdelijk!

Beveiliging voor je gasfles – GasStop

Wie graag zeker wil zijn van een veilige gasinstallatie kan de GasStop gebruiken. Dit handig apparaatje doet drie dingen voor je. Allereerst sluit hij, in het geval van een groot gaslek, de gaskraan voor 100% af. Er kan dan simpelweg geen gas meer uit de gasfles stromen. Ten tweede kun je hem gebruiken als lektester. Handig als je bijvoorbeeld net alles hebt aangesloten en je zeker wilt zijn dat er niets lekt. En als laatste is het ook handig dat je hem kunt gebruiken om te zien hoeveel gas er nog in je gasfles zit. De GasStop schroef je altijd direct op je gasfles. Daarna monteer je pas je gasdrukregelaar en gasslang.

Wat is het verschil tussen butaan, propaan en LPG?

Nu je weet hoe je jouw gasfles veilig kunt aansluiten en gebruiken, kijken we naar waar het eigenlijk om gaat; het gas! In een camping gasfles zit een van deze drie gassen: propaan, butaan en LPG. Op je gasfles zal altijd een aanduiding staan wat er in de fles kan en mag zitten. Het grote verschil tussen propaan en butaan is de temperatuur waarop deze gassen nog bruikbaar zijn.

Propaan blijft goed werkzaam bij tot temperaturen tot maar liefst -40 graden. In de praktijk is dat trouwens eerder -30 graden. Maar ook daar kun je zelfs in het noorden van Scandinavië nog mee winterkamperen. Gasflessen uit Noord-Europa zijn bijna altijd standaard gevuld met propaan.

Gasflessen uit de zuidelijke landen zijn meestal gevuld met butaan. Butaan werkt niet meer goed bij temperaturen van rond het vriespunt of lager omdat butaan bij die temperatuur van nature vloeibaar is. Butaan is eigenlijk al niet meer handig als het kouder is dan vijf graden. Het vormt dan geen gas meer dat je kunt gebruiken. Butaan is dus niet geschikt als je ook bij koudere temperaturen eropuit trekt. De reden dat ze het in Zuid-Europa überhaupt gebruiken is dat butaan goedkoper is in gebruik. Het heeft een hogere verbrandingswaarde en levert dus meer warmte per kilo gas.

LPG als brandstof in een gasfles

LPG is een mix van propaan en butaan met nog een paar extra toevoegingen. Dit is hetzelfde gas als voor voertuigen die op LPG rijden. LPG wordt door experts niet echt aangeraden om mee te koken. De verhouding van de gassen verschilt sterk en de toevoegingen zijn ook niet altijd consistent.

Je hebt ook altijd speciale filters nodig om LPG te kunnen gebruiken voor je kooktoestel, verarming of kachel. Wie denkt dat LPG handig is omdat je het gewoon kan tanken komt ook bedrogen uit. Het is in Nederland namelijk verboden zelf een gasfles vullen met LPG. Sowieso kun je in Nederland op genoeg plekken je gasfles laten vullen of kun je – tegen betaling uiteraard – een lege gasfles omruilen voor een volle.

Hoe kan ik mijn gasflessen vullen of omruilen?

Het is verboden, en ook erg onverstandig, zelf je gasflessen te vullen. Gelukkig kun je een gasfles veilig, makkelijk, snel en relatief goedkoop laten vullen. Daarvoor kun je terecht bij een gasfles vulstation. Door heel Europa heen zijn er vulstations waar ze tegen een geringe vergoeding jouw gasfles weer bijvullen of omruilen voor een volle. Ook sommige grote campings, kampeerwinkels, tankstations en bouwmarkten hebben een omruilservice voor gasflessen. Op Eurocampings kun je bij een camping onder de voorzieningen ‘Eten, drinken en levensmiddelen’ zien of er een ruilmogelijkheid voor gasflessen is.

Verschillende gasflessen en regels per land

Helaas wordt er door heel Europa heen met verschillende systemen gewerkt voor gasflessen. Elke gasfles heeft weer een unieke aansluiting. Een Nederlandse drukregelaar past vaak niet op een buitenlandse gasfles. En jouw Nederlandse groene of grijze gasfles kun je ook maar op een beperkt aantal plekken vullen in het buitenland. Waar kun je dan precies terecht met welke merken gasflessen? We hebben een lijstje voor je gemaakt:

Welke merken gasflessen kun je waar ruilen of bijvullen?

• BeneGas – propaan – Alleen omruilen. In Nederland en België
• Primagaz – propaan – Alleen omruilen. In Nederland en België
• Campingaz – butaan – Alleen omruilen, in alle EU-landen (behalve in Scandinavië)
• Antargaz – propaan – Alleen omruilen, in Benelux
• Groene of grijze stalen gasflessen – propaan – Ruilbaar en hervulbaar in Nederland, beperkt hervulbaar in Europa

Is een kunststof gasfles ook veilig?

Kunststof gasflessen zijn natuurlijk ook veilig, anders werden ze niet gebruikt. Maar wist je dat ze eigenlijk zelfs veiliger zijn dan stalen gasflessen? Een kunststof gasfles kan namelijk veel minder makkelijk exploderen. In het geval van een brand bijvoorbeeld zal een stalen fles exploderen. Een kunststof gasfles is zo gemaakt dat hij duizenden minuscule kleine gaatjes krijgt waardoor langzaam en gecontroleerd gas ontsnapt. Dat gas kan dan ontbranden, maar de gasfles zelf blijft heel.

Naast dat een kunststof gasfles dus veiliger is, is hij ook nog eens flink lichter. Een grote gasfles is tot wel 7,5 kilo lichter dan een stalen gasfles met dezelfde inhoud, dat scheelt aanzienlijk! En dat kan ook net het verschil maken bij het beladen van je caravan of camper, helemaal als je meerdere gasflessen meeneemt.

Kunststof gasflessen zijn wel duurder dan stalen gasflessen. Ook zit je zo goed als altijd vast aan één fabrikant. Het vullen van in Nederland gekochte kunststof gasflessen in het buitenland kan ook lastig zijn. Maar je kunt dus wel weer makkelijker meer gasflessen meenemen. Het is dus vooral belangrijk om te kijken of je voldoende ruimte hebt om meerdere gasflessen veilig te vervoeren.

Hoe lang gaat een gasfles mee?

Ongeacht of je een stalen of kunststof gasfles hebt, de levensduur is natuurlijk niet eeuwig. Een gasfles moet elke tien jaar gekeurd worden. Daar moet de eigenaar van de gasfles zelf voor zorgen. Soms ben je zelf de eigenaar, vaak is dat de fabrikant. In de praktijk maakt dat voor de keuring niet erg veel uit. Bij de officiële gasvulstations kijken ze altijd naar de datum voor ze gaan vullen. Is de datum (bijna) verlopen? Dan heb je drie opties.

De eerste is dat ze jouw fles omruilen voor een die nog wel langer mee kan. Vaak moet je dan een klein bedrag betalen per jaar dat je er op ‘vooruit’ gaat. Is jouw fles nog 1 jaar gekeurd en krijg je er een terug die nog 8 jaar mee kan? Dan betaal je voor het verschil van 7 jaar een vastgesteld bedrag per jaar.

De tweede optie is dat jouw oude fles herkeurd wordt. Dan kun je er weer tien jaar mee op pad. Hier betaal je dan een wat groter bedrag voor, maar de totale kosten per keuringsjaar zijn dan ongeveer gelijk aan bij de eerste optie.

De laatste mogelijkheid is dat je een ruilfles hebt. Heb jij een gasfles van bijvoorbeeld Campingaz? Dan heb je de gasfles altijd in bruikleen. Je ruilt jouw gasfles dan gewoon om voor een nieuwe, volle gasfles. De vulling is dan net iets duurder – je betaalt namelijk statiegeld – maar je hebt altijd een goedgekeurde gasfles die nog minstens een paar jaar mee kan.

Koken of verwarmen met gas? = Koolmonoxidemelder gebruiken!

Gebruik je in je caravan, camper of tent een niet elektrische verwarming of kook je op gas? Dan is het altijd verstandig goed te blijven ventileren. Dat klinkt misschien gek als je het gas voor verwarmen van je camper of caravan gebruikt, maar je voorkomt daarmee dat eventuele koolmonoxide zich op kan hopen.

Koolmonoxide ontstaat bij een niet volledige verbranding van bijvoorbeeld gas of hout. Door te ventileren verklein je het risico op een dodelijke koolmonoxidevergiftiging. Nog veel beter en veiliger is het om een koolmonoxidemelder aan te schaffen. Die zijn niet duur en zijn vooral in de caravan en camper een onmisbaar onderdeel van veilig kamperen. In dit blog lees je meer over koolmonoxidevergiftiging voorkomen.

Goed ventileren is trouwens ook handig om overtollig vocht af te voeren. Als het minder vochtig is wordt het ook nog eens veel aangenamer warm in je camper, caravan of tent. Droge lucht voelt namelijk comfortabeler aan dan vochtige lucht.

Tips voor het gebruik van gasflessen op de camping

• Gebruik, bewaar en vervoer je gasfles alleen rechtop! Een groot gedeelte van de inhoud is namelijk vloeibaar en kan eruit stromen als de gasfles niet rechtop staat.
• Gebruik je je gasfles een tijdje niet? Sla hem dan veilig op. Liefst buiten of in een goed geventileerde schuur. Bewaar een gasfles nooit in een kelder of afgesloten ruimte. Eventueel lekkend gas kan dan ophopen en een explosie veroorzaken!
• Het omruilen en vullen van gasflessen in het buitenland kan soms lastig zijn. Neem bij langere kampeervakanties een extra gasfles mee, dan kom je zeker niet zonder gas te zitten.
• Kampeer je vaak in hetzelfde land? Dan zou je kunnen overwegen een gasfles te kopen die in dat land gangbaar is. Dan kun je die altijd bijvullen of omruilen.
• Kampeer je wel eens in de herfst, winter of vroege lente? Zorg dan dat je geen butaan gebruikt maar propaan. Butaan werkt namelijk niet meer bij temperaturen onder de vijf graden.
• Twijfel je of je gasdrukregelaar, gasslang of gasfles nog helemaal in orde is? Vervang dan altijd de onderdelen of ga met je gasfles naar een vulstation voor controle.
• Open en sluit de gaskraan op de gasfles nooit met gereedschap, je kunt het mechanisme dan beschadigen. Open en sluit een gaskraan alleen met de hand
• Vul nooit een propaangasfles met butaan.
• Gebruik je een gasfles in de winter? Houd er dan rekening mee dat als de gasfles leeg lijkt, hij nog wel gas zal bevatten. Door de lagere temperatuur is de druk lager. Sluit een gasfles dus altijd af als je hem niet gebruikt, ook al lijkt hij leeg!
• Staat jouw gasfles in de disselbak van je caravan of de garage van je camper? Zorg er dan voor dat de ventilatieopeningen aan de onderkant van altijd vrij zijn! Dek die nooit af tegen bijvoorbeeld kou of tocht. Anders kan eventueel lekkend gas niet weg en hoopt het zich op.

Hoe vol zit de fles met gas?

Er zijn verschillende manieren om de inhoud van een gasfles te controleren. Je kunt meten, wegen of zelfs met de Primagaz app checken of er nog genoeg gas in de fles zit om jouw (vega)burgertje goudbruin te bakken. Hoe het werkt? Bekijk de video!

Kampeer je toch liever zonder gasfles? Dat kan natuurlijk ook! Er zijn genoeg campings met een kookgelegenheid. Je hoeft dan alleen maar een of twee pannetjes mee te nemen, of er zijn zelfs al pannen beschikbaar op de camping.

*Dit artikel bevat affiliatelinks.